De overheid wil experimenteren met het legaal telen van wiet en hasj. Dat stond in het regeerakkoord dat de partijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie in 2018 hebben ondertekend. Wat houdt die wietproef precies in? Waarom wil de overheid wietteelt reguleren of zelfs legaliseren? Wat vinden betrokkenen van het plan? Feiten en ontwikkelingen omtrent het wietexperiment in een handige tijdlijn!
Het laatste nieuws omtrent het wietexperiment vind je onderaan de pagina!
Wat is het Wietexperiment?
Het wietexperiment is een wetsvoorstel om de cannabisteelt en de aflevering aan coffeeshops te laten reguleren door de overheid. Hierbij wil de overheid samenwerken met maximaal 10 telers die de wiet en hasj gaan produceren. In het plan van het huidige kabinet staat dat het experiment moet plaatsvinden in 6 tot 10 (middel)grote gemeenten.
In deze gemeenten moeten alle coffeeshops meedoen. Zonder uitzondering. Bij het ingaan van de proef moet alle wiet en hasj die in de desbetreffende coffeeshops wordt verkocht afkomstig zijn van legale telers. De wietproef gaat 4 jaar duren en stopt daarna acuut. Coffeeshops hebben dan een half jaar de tijd om terug te gaan naar wiet en hasj van de huidige leveranciers.
Waarom Wietexperiment | Regulering Wietteelt
Door middel van het experiment moet er een oplossing komen voor het onduidelijke gedoogbeleid omtrent wiet. Volgens de huidige wietwet is telen van cannabis verboden, maar de drug kopen en gebruiken mag wel. Dat klopt dus niet, want waar komt die geconsumeerde wiet dan vandaan?
Deze onduidelijkheid zorgt voor een grijs gebied waar een grote illegale handel in wiet is ontstaan. Van illegale thuiskwekers tot grote criminelen die nu de coffeeshops voorzien van wiet. Deze handel zorgt voor ernstige criminaliteit. Denk hierbij aan afpersingen en zelfs liquidaties. De wietteelt reguleren, door middel van het wietexperiment, moet de illegale handel inperken en de criminelen buitenspel zetten.
Naast deze decriminalisering zijn er meer factoren die meewegen. Zo heeft de overheid nu geen zicht op de kwaliteit van de wiet. Wiet kan schadelijke stoffen bevatten en dat is slecht voor gebruikers. Door de kwaliteit van de wiet te waarborgen moeten gezondheidsproblemen voorkomen worden. Dan zijn er nog de onveilige situaties die ontstaan door thuiskwekers. Denk hierbij aan woningbranden of confrontaties tussen hen en criminelen. Kortom: genoeg redenen voor de overheid om de wietteelt te reguleren.
Twijfel bij Gemeenten
Naast de overheid zijn vooral gemeenten en coffeeshophouders betrokken bij deze wietproef. De eerste reactie van gemeenten op het experiment waren verre van positief en er ontstond grote twijfel om deel te nemen. Dat was te lezen in een schriftelijke reactie van De Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG). De belangrijkste klacht is dat het experiment niet automatisch wordt verlengd na de proefperiode van 4 jaar. Coffeeshops komen dan met het probleem te zitten dat ze terug moeten naar de illegale telers. Wat er tegen die tijd met deze telers is gebeurd, is onvoorspelbaar.
Een ander punt van kritiek bij de gemeenten gaat over het criterium dat coffeeshops niet mogen verkopen aan buitenlanders (zoals duitsers of belgen). Dit zou de decriminalisering tegengaan en drugstoerisme juist stimuleren. Als laatste willen gemeenten zélf meer kunnen doen tegen coffeeshops die weigeren mee te werken aan de proef. Volgens het huidige plan verplicht de overheid dat alle coffeeshops in gemeenten mee moeten doen.
Onrust in de Cannabis Branche
Coffeeshopeigenaren zijn enigszins positief over de nieuwe wietwet, maar niet over de opzet ervan. Cannabis Connect, een landelijke koepel van ondernemers in de cannabis branche, komt met een verbeterde versie. Zij vinden namelijk dat elke coffeeshop in Nederland de keuze moet krijgen of ze mee willen doen aan het wietexperiment. Dus niet alleen de coffeeshops in de gemeenten die de overheid aanwijst.
De abrupte invoering van de wet is ook een knelpunt voor de coffeeshops. Er zou onrust ontstaan als er van dag op dag moet worden overgegaan op wiet of hasj van legale telers. Banden met huidige leveranciers moeten dan acuut verbroken worden. Dat zal volgens de cannabiskoepel zorgen voor onrust in de cannabis branche. Zowel bij coffeeshops als in het criminele circuit. Dat laatste wil de overheid juist tegengaan met dit wietexperiment. Volgens de coffeeshophouders is het beter om de legaal geteelde wiet en hasj geleidelijk op te nemen in het assortiment van de wietwinkels. Zo kan er gelijk worden gekeken of het legaal gekweekte product wel aanslaat bij de consument. Er kan op deze manier rekening worden gehouden met klachten van de consument. Maar misschien nog veel belangrijker: kunnen de legale telers de vraag naar wiet of hasj wel aan?
Wel of Geen Experiment?
Het laatste woord over het wietexperiment is nog niet gezegd. Gaat de wietproef er komen? Zullen de voorwaarde worden aangepast of houdt de overheid voet bij stuk?
Update 18-01-2019:
Na veel kritiek wordt er nagedacht over een verbeterde versie van het wietexperiment. Er zijn grote zorgen over de abrupte overgang van illegaal- naar legaal geteelde wiet.
Het wietexperiment kan volgens de regering en coffeeshophouders alleen slagen als gebruikers de tijd krijgen om eraan te wennen. Coffeeshops moeten, als het experiment begint, zowel legaal geteelde wiet als illegaal geteelde wiet kunnen verkopen. De regering wil op die manier voorkomen dat klanten al snel naar illegale verkoop overgaan.
Overgangsperiode Wietproef
Om dit te realiseren, willen de coffeeshophouders een zogenaamde overgangsperiode instellen aan het begin van de wietproef. Zo kunnen de populaire strains (soorten) die klanten graag kopen nog wel verkocht worden terwijl de legaal geteelde wiet zijn intrede doet. Dit moet het uitwijken naar de straathandel tegengaan.
Regeringspartij D66 snapt de kritiek van coffeeshophouders goed en ziet wel wat in het idee. Volgens hen moet de wietconsument kunnen wennen aan de zogenaamde staatswiet. CDA is fel tegen softdrugs, maar snapt wel dat als er een wietproef komt, een dergelijke overgangsperiode kan meewerken om de criminele handel niet te stimuleren. Bruno Bruins (VVD), minister voor Medische Zorg, moet gaan uitzoeken of het mogelijk is. Hij ziet veel moeilijkheden bij zo’n overgangsperiode omdat hij denkt dat het moeilijk is om legale- en illegaal geteelde wiet in één coffeeshop te administreren. Dan is er nog een steeds terugkerend punt: hoe ga je om met handhaving?
Volgens de regering begint de proef op zijn vroegst in 2020.
Update 12-04-2019:
Ministers Bruno Bruins en Fred Grapperhaus hebben op 11-04-2019 het nieuwe voorstel met betrekking op het wietexperiment gepresenteerd aan het parlement. In het voorstel is te lezen dat 10 gereguleerde wiettelers voor de complete landelijke wietkweek moeten gaan zorgen. Omdat er een gevarieerd aanbod moet blijven, moeten ze elk 10 verschillende soorten wiet telen.
Daarnaast geven de ministers gehoor aan de opmerkingen van betrokkenen over de plotse overgang van illegaal naar legaal geteelde wiet. In plaats van dat er alleen ná de periode van 4 jaar een afbouwperiode komt, wil de regering nu ook een overgangsperiode voorafgaand aan het experiment. Dit hebben de ministers bedacht omdat de coffeeshops zo aan het experiment kunnen wennen. Het zou volgens hen onrealistisch zijn om het assortiment van coffeeshops in één keer te vervangen door een nieuwe.
Wietexperiment en Regulering Wietteelt Vertraagd
Vanwege de vertragingen en de vele aanpassingen aan het voorstel, zal het wietexperiment pas in 2021 op zijn vroegst beginnen. Hiermee komt er een grote onzekere factor om de hoek kijken. Tegen die tijd zit er namelijk een nieuw kabinet in de Tweede Kamer. Of deze formatie net zo positief is over het wietexperiment, is maar de vraag. Het complete voorstel zou daarom zomaar in de papierversnipperaar kunnen belanden.
Update 31-05-2019:
Terwijl de belangstellingsregistratie van gemeenten voor deelname aan het wietexperiment al een tijdje open staat, wordt er steeds meer bekend over wat de gesloten coffeeshopketen zal betekenen voor jou, de consument. Zo weet jij waar je aan toe bent als je toevallig in een gemeente woont die mee wilt gaan doen aan het experiment en weten de coffeeshops wat ze op de hals halen als ze zich aanmelden voor de proef.
Kwaliteit van Wiet
Het belangrijkste is dat jij als consument erop kunt vertrouwen dat er geen nare stoffen in je gekochte wiet zit. Door de staat geteelde wiet wordt namelijk uitvoerig getest op kwaliteit. Zo weet je niet alleen hoeveel THC en CBD in de wiet zit, maar ook dat het bijvoorbeeld geen zware metalen of gifstoffen bevat. Veel gebruikers weten niet eens dat wiet metalen of gifstoffen als aflatoxine kan bevatten. Tijdens het wietexperiment kun je dus wiet kopen waarvan je tot in detail kunt zien wat erin zit. Coffeeshops zijn verplicht je inzicht te geven in deze informatie. Het is een onderdeel van de regulering van de wietteelt.
Soorten Wiet
Waar de overheid eerst aangaf dat er minimaal 10 soorten wiet of hasj beschikbaar moeten zijn in de deelnemende coffeeshops, wordt hier nu anders over gesproken. ‘U kunt tijdens het experiment in de coffeeshops verschillende soorten hennep en hasjiesj kopen. De overheid stelt geen eisen aan de soorten hennep en hasjiesj die tijdens het experiment te koop zijn’, luidt de verklaring nu. Of dit betrekking heeft op de strains of soorten wiet of het aantal verschillende soorten, is niet helemaal duidelijk.
Voorlichting door Coffeeshop Medewerkers
Eén van de voorwaarden waar coffeeshops aan moeten voldoen, is het verplicht geven van de benodigde informatie en voorlichting. Medewerkers van coffeeshops moeten je kunnen voorlichten over het gebruik en de risico’s van wiet of hasj. Daarnaast moet er voorlichtingsmateriaal in de shops aanwezig zijn. Elke medewerker moet er specifiek op getraind zijn om vragen over wiet te kunnen beantwoorden. De coffeeshophouders zijn verplicht hun personeel hierin te trainen als ze mee willen doen met het wietexperiment.
Update 11-06-2019:
Op 10 Juni 2019 was de deadline voor gemeenten om zich in te schrijven voor het landelijke wietexperiment. Een kleine 20 gemeenten hebben zich aangemeld. Vele daarvan zijn nog kritisch, net als de overige gemeenten in Nederland en de coffeeshophouders. Grote gemeenten als Amsterdam, Rotterdam en Leeuwarden zien definitief af van het wietexperiment.
Regionaal Maatwerk
Een gemeente die al vanaf het begin vastberaden was om mee te doen, is Breda. De burgermeester van de stad wil af van het onlogische gedoogbeleid. Toch heeft ook hij twijfels bij de voorwaarde van de wietproef. Hij zit ermee in zijn maag dat alle coffeeshops uit zijn gemeenten mee moeten doen. Als bepaalde eigenaren dit niet willen, zal hij deze wietwinkels moeten sluiten. Zowel die coffeeshops als de criminelen die de huidige wietmarkt in stand houden, zullen in opstand komen.
Verder werd er opnieuw geklaagd over de overgangsperiodes. De consument zal tijd nodig hebben om aan de staatswiet te wennen en de coffeeshops om aan het assortiment te werken. Gemeenten zijn bang dat in de tussentijd de illegale handel op straat extreem zal toenemen. Gemeenten pleiten voor ‘regionaal maatwerk’, waarbij per gemeente wordt gekeken welke voorwaarde er worden opgesteld. Bijvoorbeeld grensgemeentes, die volgens de huidige wet niet aan buitenlanders mogen verkopen. Zoals eerder duidelijk werd tijdens de proef met de wietpas, zal dit ook voor meer criminaliteit zorgen.
Voorwaarden en Voorraad Opbouwen
Het rijk gaat nu kijken of de gemeenten die zich hebben aangemeld wel aan de voorwaarden voldoen die het rijk heeft opgesteld. Dit zal moeten gebeuren voor 1 januari 2020. Op deze dag zal de wet die het wietexperiment mogelijk maakt in werking treden.
Zoals je eerder hebt kunnen lezen in dit artikel, zal de proef op z’n vroegst in de zomer van 2021 beginnen. Dat komt omdat ‘legale kwekers’ vanaf 1 januari 2020 de tijd krijgen om de kweek op touw te zetten. Zij hebben al aangegeven dat ze minimaal een jaar nodig hebben om een voorraad op te bouwen zodat coffeeshops van voldoende wiet en hasj kunnen worden voorzien. Als dit zover is, moeten de coffeeshops hun assortiment aanpassen en vervolgens kan het wietexperiment dan écht beginnen.
Houding van Politici
Het wietexperiment is een last op de schouders van het huidige kabinet. De coalitie is erg verdeeld over dit onderwerp. CDA en ChristenUnie zijn tegen, VVD twijfelt en D66 is voor. Er moeten dus afspraken worden gemaakt. Minister Ferdinand Grapperhaus, nota bene van het CDA, lijkt zich keer op keer niet te bekommeren om het overleg over de wietproef wanneer het onderwerp tot discussie wordt gesteld. In de tweede kamer ziet men hem fronsend en peinzend voor zich uit kijken als er vragen over het wietexperiment worden gesteld.
De politiek moet dus voor 1 januari 2020 een definitief plan hebben. Dat wordt erg lastig omdat thema´s als het klimaatakkoord en de pensioenleeftijd in diezelfde periode moeten worden opgelost.
Update 29-08-2019:
10 gemeenten gekozen
De uitverkorenen zijn bekend! Het wietexperiment wordt gehouden in 10 gemeenten: Almere, Nijmegen, Tilburg, Groningen, Breda, Maastricht, Arnhem, Zaanstad, Hellevoetsluis en Heerlen. Wat opvalt? Er zitten een aantal hele grote gemeenten bij. Dat werd vooraf niet door iedereen gedacht. Daarnaast zijn er ook een aantal gemeenten die dicht bij de grens liggen. Hier zal dan ook een extra uitdaging verscholen zitten. Buitenlanders mogen namelijk geen wiet kopen bij coffeeshops die meedoen aan het wietexperiment. Of dit tot voor meer of minder criminaliteit in die regio’s zal zorgen is nog maar de vraag.
Er is nog altijd onduidelijkheid over hoe de overheid de wietproef precies wilt inrichten. Wie gaat er telen en waar moet dat dan gebeuren? Worden er eisen gesteld aan de wiet die in de coffeeshops verkocht gaat worden (denk aan THC-waarde). Gelukkig hebben de architecten nog ruim de tijd. Het wietexperiment begint op z’n vroegst in 2021.
Update 10-06-2020:
Wietkwekers kunnen zich Aanmelden bij de Overheid voor de Wietproef
Wil jij als wietkweker bijdragen aan het wietexperiment? Dan is nu het moment om je aan te melden. De rijksoverheid is namelijk naar buiten gekomen met de voorwaarde om als teler mee te doen aan de wietproef.
Helaas is er aan tafel bij de overheid geen plek voor hobbykwekers. De telers die meedoen aan de wietproef moeten aan strenge eisen voldoen. Zo moeten ze onder andere in het bezit zijn van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG). Maar ook moeten ze kunnen aantonen hoe ze 6500 kilo cannabis en/of hasj per jaar denken te gaan produceren. Als dat nog niet genoeg is moet je ook nog aangeven hoe jij aan de kennis komt om deze grote aantallen wiet te produceren.
Voor meer informatie over de voorwaarde kijk je op de website van de rijksoverheid. Telers kunnen zich vanaf 1 juli aanmelden. De overheid wil uiteindelijk maximaal 10 kwekers aanwijzen die mee mogen doen aan de proef.
Update 06-12-2020:
Eén van de legale telers is Leli Holland uit Drachten
Eén van de kwekers die meedoet aan de wietproef is Leli Holland uit Drachten, schrijft de Leeuwarder Courant. Het bedrijf, dat zich wil gaan vestigen op bedrijventerrein De Haven, moet een slordige 6500 kilo cannabis per jaar gaan produceren. Zo´n 42 kandidaten hadden zich aangemeld bij de overheid om één van de tien kwekers te worden die de ruim 80 coffeeshops mochten gaan voorzien van wiet en hasj. Leli Holland is één van die bedrijven geworden.
De tien telers die zijn ingeloot worden nog verder onderzocht. Zo wil de overheid uitsluiten dat de telers banden hebben met criminelen. Mocht dit het geval zijn, wordt de teler alsnog uitgeloot. De volgende op de lijst zal die plek dan innemen. Leli Holland verwacht geen problemen.
Update 05-11-2021:
Legaal Gekweekte Wiet vanaf de Tweede Helft van 2022 Verkocht
Het is zover! Ferd Grapperhaus (Minister van Justitie en Veiligheid) schrijft, ook namens Hugo de Jonge (Minister van Volksgezondheid), dat ze verwachten dat legaal gekweekte wiet in de tweede helft van 2022 in de Nederlandse coffeeshops verkocht wordt. Klanten van coffeeshops in onder andere Almere, Groningen, Maastricht, Arnhem en Heerlen kunnen een zakje legale nederwiet kopen. Ben jij ook benieuwd naar de kwaliteit?
Zeven Telers doen mee aan Regulering Wietteelt
Slechts zeven telers zijn op dit moment bezig met het opzetten van hun kwekerijen. Dat is raar, aangezien 42 bedrijven zich hadden aangemeld bij de overheid. Voorlopig is de regulering van de wietteelt in handen van deze bedrijven. De kwekerijen zullen de komende maanden genoeg wiet en hasj moeten gaan produceren om alle coffeeshops in de tien deelnemende gemeenten te gaan bevoorraden. In de overgangsfase zal zowel illegaal- als legaal gekweekte wiet op het menu staan.
Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen omtrent het wietexperiment. Volg onze blog!
Update 15-09-2023:
In Tilburg en Breda zullen twee legale telers wiet leveren aan coffeeshops die meedoen aan het wietexperiment. Vanaf 15 december 2023 verwachten de telers en het demissionair kabinet de levering te kunnen waarborgen. Je moet natuurlijk niet ineens zonder voorraad komen te zitten.
- De Noord-Brabantse gemeenten maken deel uit van de zogenoemde ‘aanloopfase’. Zes weken lang zullen coffeeshops in Breda en Tilburg zowel legaal gekweekte wiet als gedoogde wiet blijven leveren.
- Na die zes weken zullen die coffeeshops uitsluitend nog legale wiet mogen verkopen. Wiet die nu via de achterdeur binnenkomt, is daar dan niet meer toegestaan.
- Als dit goed verloopt, zullen aan het einde van het eerste kwartaal in 2024 andere coffeeshops volgen in de gemeenten Arnhem, Almere, Groningen, Heerlen, Voorne aan Zee, Maastricht, Nijmegen en Zaanstad.
Het legaliseren van wiet in Nederland is dus van start gegaan. In Duitsland zijn er overigens ook vorderingen! Blijf de blog volgen voor de nieuwste ontwikkelingen.