Patiënten geschokt: huisartsen geven geen cannabis als pijnstiller

Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) vindt dat er te weinig bewijs is dat cannabis effectief werkt als pijnstiller. Dat liet de organisatie weten in een persbericht. Patiënten reageerden geschokt. Duizenden mensen in Nederland gebruiken cannabis al als pijnstiller.

Meer cannabisvragen aan de huisarts

In het persbericht schrijft het NHG dat huisartsen steeds vaker vragen krijgen over cannabis. De vragen komen doorgaans van patiënten bij wie gangbare pijnbestrijding onvoldoende werkt. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die medische opioïden zoals Oxycodon krijgen voorgeschreven.

Het aantal voorschriften voor medicinale cannabis is in de afgelopen vijf jaar vervijfvoudigd. Ongeveer 50.000 mensen in Nederland krijgen nu cannabis via de apotheek. Zo’n recept kan voorgeschreven worden bij diverse chronische aandoeningen, zoals misselijkheid bij kanker en aids, het syndroom van Gilles de la Tourette en therapieresistent glaucoom. Volgens het Bureau Medicinale Cannabis (BMC), wat onderdeel is van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, mag cannabis ook voorgeschreven worden bij pijnklachten veroorzaakt door Multiple Sclerose (MS) of beschadigingen aan zenuwbanen.

Cannabis als Pijnstiller – Wisselende samenstelling

Het is dus nogal opmerkelijk dat het NHG nu stelt dat er te weinig bewijs is dat cannabis chronische pijnklachten kan verminderen. Cannabis wordt al jaren voor precies die reden voorgeschreven. Maar het NHG verwijst naar de onzekere samenstelling van cannabisproducten. “Er zijn aanwijzingen dat de precieze samenstelling en verhouding van werkzame stoffen de werkzaamheid en veiligheid beïnvloeden”, legt het persbericht uit. Omdat cannabisproducten niet onder de Geneesmiddelenwet vallen, wordt er nauwelijks gecontroleerd op de kwaliteit. Omdat officiële kwaliteitscontroles ontbreken is de inhoud van producten zoals wiet, hasj, hasjolie of CBD-olie soms onbekend. Jan en alleman kan zomaar een potje CBD-olie maken. Die onbekende potjes CBD-olie veroorzaken vergiftigingen, stelt het NHG. Maar misschien klinkt ‘vergiftigingen’ nogal sterk.

Het klopt inderdaad dat het Nederlandse Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) eerder al heeft gemeld dat er steeds meer mensen op de Eerste Hulp belanden vanwege bijwerkingen van cannabisproducten. Die mensen hebben dan last van duizeligheid, misselijkheid of hallucinaties. Zulke bijwerkingen worden vooral veroorzaakt door de wisselende samenstelling van producten. Soms zit er flink wat THC in flesjes CBD-olie. Als mensen die olie nemen zonder dat ze weten wat er precies in zit, dan worden ze stoned. En daar kan je flink van schrikken als je het niet verwacht. Na een paar uur high zijn gaat het weer goed met die mensen. Maar in de tussentijd staan ze wel geregistreerd als een geval van ‘vergiftiging’ bij het NVIC.

Uitspraak NHG schiet bij duizenden mensen in het verkeerde keelgat

Het NHG betrekt nog een extra argument in de nieuwe stelling dat cannabis geen medicijn is voor pijnbestrijding. “Deugdelijke wetenschappelijke onderzoeken met de in Nederland beschikbare cannabispreparaten die deze claims ondersteunen zijn niet gevonden. Het voorschrijven van cannabis wordt daarom ontraden vanwege onvoldoende bewijs voor effectiviteit, terwijl bijwerkingen en interacties wel mogelijk zijn”, schrijft het Huisartsengenootschap. Patiënten in Nederland vallen met name over die stelling. Duizenden mensen krijgen al cannabis voorgeschreven voor pijnklachten. Een flink aantal van hen reageerden boos op het nieuwe standpunt van het NHG. Tientallen mensen besloten daarom brieven te schrijven naar het genootschap. De vertegenwoordiger van cannabispatiënten, stichting PGMCG, heeft een paar van die brieven op de website gepubliceerd.

De voorzitter van het NHG, Rob Dijkstra, reageert in het NOS Radio 1 Journaal wat genuanceerder. “Als een pijnspecialist een indicatie vindt voor mediwiet kun je dat in overleg met de huisarts wel voorschrijven.” Een apotheker van het KNMP, Paul Lebbink, snapt de moeilijkheden wel. “Er zijn veel aanwijzingen voor de medicinale werking van cannabis, toch moet wetenschappelijk gezien nog wel het een en ander gebeuren”, laat de apotheker aan de NOS weten. Dat klinkt natuurlijk al een stuk anders dan de originele stelling van het NHG. De woorden ‘onvoldoende bewijs’ schoten pijnpatiënten nogal in het verkeerde keelgat. Logisch ook. Als je zelf al jaren cannabis gebruikt als pijnmedicatie, dan kijk je nogal raar op als een huisorganisatie zegt dat het niet wetenschappelijk bewezen is.

Het medisch-wetenschappelijke goedkeuringstraject van nieuwe medicijnen

De moeilijkheid zit hem in het medisch-wetenschappelijke goedkeuringstraject van nieuwe medicijnen. Het Europese Medicijnagentschap (EMA) vereist dat onderzoekers volgens een gestandaardiseerd protocol hun onderzoeken doen. Tot nu toe is dat nog niet gedaan met één specifiek cannabisproduct dat verkrijgbaar is op de Nederlandse markt. Wettelijk gezien is dat wel verplicht voordat een product als officieel medicijn mag worden voorgeschreven. Daarom zegt het NHG dat er ‘onvoldoende bewijs is’, terwijl er tientallen wetenschappelijke onderzoeken te vinden die wel degelijk bewijs vinden dat cannabis effectief werkt als pijnstiller. Al die onderzoeken sluiten onvoldoende aan op de wettelijke eisen die in Nederland worden gesteld aan geneesmiddelen. Juist daarom vindt de NHG dat een pijnspecialist over de keuze van cannabis zou moeten gaan. Die specialist kan al die verschillende onderzoeken individueel beoordelen en toepassen op de patiënt. Terwijl een huisarts al snel moet teruggrijpen op een gestandaardiseerd product.

Wie gaat uiteindelijk het medisch-wetenschappelijke goedkeuringstraject doorlopen?

De vraag is vooral: wie gaat uiteindelijk het medisch-wetenschappelijke goedkeuringstraject doorlopen? En wie maakt er een gestandaardiseerd cannabisproduct voor pijnbestrijding? Grote farmaceuten hebben daar weinig trek in. Onderzoek is duur, en die kosten zijn moeilijk terug te verdienen met een plant die iedereen in de tuin kan kweken. Tegelijkertijd investeert de overheid ook niks in onderzoek naar cannabis. Op die manier sluimert dezelfde situatie voort: officieel is er te weinig bewijs dat cannabis een pijnstiller is, maar onofficieel zijn er duizenden mensen die toch de pijnstillende werking ervaren.

Meer weten?

Lees zelf meer onderzoeken naar de werkzaamheid en effectiviteit van cannabis als pijnstiller:

Deel op: